Zer da elektrizitatea? Elektrizitatea, fenomeno fisiko bat da eta hitz hau grekotik dator, hikuntza honetan ambar esan nahi du. XVII. mendetik XIX. mendera elektrizitate fenomenoari buruz ikerketa asko egin zituzten. Michael Faradae elektrizitatea eta magnetismoa erlazionatuta zeudela konturatu zena izan zen. Baina urte batzuk lehen Tales de Mileto, ambarrezko barra bat zapi batekin igurtziz orrek objetu ugari erakartzen zituela konturatu egin zen.
Nola sortzen dira karga elktrikoak?
Lasai, mugimenduan edo biak elkar dauden karga elektrikak produzitzen ditu. Lasai daudenean indar elektroestatikoak sortzen dira haien artean eta mugimenduan daudenean indar magnetikoa. Bi karga elektrika mota: positibo eta negatiboa. Atomo positiboak protoiak dira, atomo negatiboak elektroiak eta atomo neutralak neutroiak. Karga elektriko baten mugimenduak kampo magnetiko bat sortzen du; Baina kampo hau aldatu egiten denean kampo elktrikoa sortzen da eta karga mugimendu ugari daudenean onda elektromagnetikoak sortzen dira (adibidez: ekaitzen deskargak). Elektrizitatearen erabilera:
Elektrizitatea medikuntza batzuetan arrain elektrikoen bidez erabiltzen hasi ziren ``gota´´ edo ``buruko mina´´ kentzeko.
Telegrafo elektrikoan izanz en elektrizitatea erabili zen lehen aldia eta honek tele komunikazioak erreboluzionatu ziren. Bainan XIX. mendean iluminazio elektrikoa etxeetan eta kaleetan jarri zenean izan zen. Elektrizitateagatik pertsona ugarien bizitza aldatu egin zen, industria, garraioa, telekomunikazioak eta elektrizitatearekin erabiltzen ditugun gauzak hasi ziren.
Nondik etortzen da gure etxetako elektrizitatea?
1-. Zati handi bat Iberdrolatik gure mugetatik kanpo dituen zentral hidroelektrikoetan du jatorria. 2-. Beste zati handi bat Garoña zentral nuklearratik dator. 3-. Zati txikitxo bat gure mendietako eta kostaldeko aerogeneradoretatik. 4-. Beste zatitxo bat Amorebietako Boroa ziklo-konbinatuko zentrala bezalakoetatik dator. Hauetan gasa erretzen dute elektrizitatea lortzeko. 5-. Eta beste zati txiki-txiki bat nafarroan dauden plaka solarretatik. Elektrizitatea kable lodietan garraiatzen da gure etxetara.